ACI REÇETE - (SIDE EFFECTS) Filmi Çözümlemesi

Yönetmen: Steven Soderbergh

Senaryo: Scott Z. Burns

Oyuncular: Rooney Mara, Channing Tatum, Jude Law, Catherine Zeta-Jones, Vinessa Shaw, Ann Dowd

Görüntü Yönetmeni: Steven Soderbergh

Kurgu: Steven Soderbergh

Müzik: Thomas Newman

Tür: Dram, gerilim

Süre: 106 dk.

Ülke: ABD

Yapım yılı: 2013

Kısa Özet:  Hikâye  New York'ta yaşanır. Eşi Martin dört yıldır hapiste olan genç grafik tasarımcısı Emily’nin hasreti sona ermektedir. Fakat kocası içerdeyken psikolojik sorunları artan Emily, bir gün iş çıkışı garajda arabasını hızla duvara sürer. Olay sonrası devreye psikiyatr Dr. Jonathan Banks girer. İngiliz kökenli doktor tedavi sırasında genç kadına yeni bir ilaç önerir. Fakat zamanla iş çığırından çıkar, çünkü Emily ucu ölüme çıkan bir eyleme girişir. Bundan sonrası tam bir muammadır…

GÖSTERGE ÇÖZÜMLEMESİ

GÖSTERGE	İNSAN	NESNE	MEKAN
GÖSTEREN	Emily Dr. Banks Victoria Siebert Martin	Antidepresan ilaçları, yelkenli maketi, zarf, hediye paketi, zemindeki kanlı ayak izleri, yaka kartı	Ev Psikiyatri muayehanesi
GÖSTERİLEN	Maddi çıkarları uğruna cinayet işleyebilecek duruma gelen ve çevresindekileri masum olduğuna inandıracak kadar profesyonel bir kadın	Günümüzde oldukça ilgi gören antidepresan piyasasının insanı önemsemekten çok, parayı önemsediği	Kimi mekan insanı bunaltırken kimi mekanlar insanın içindeki sapmaları ortaya çıkarır.

1. İnsanlar:

            Emily Taylor (Rooney Mara), Martin Taylor (Channing Tatum), Dr. Jonathan Banks (Jude Law) ve Dr. Victoria Siebert (Catherine Zeta-Jones)

            Emily  ve Martin, New York'ta başarılı ve yüksek standartlarda yaşayan bir çifttir. Martin borsa işinden para kazanarak daha çok zenginleşmeye çalışan biridir.  Birgün bu borsa yolsuzluğu yüzünden hapse girer. Emily ise, grafik tasarımcısı, kocasıyla çok mutlu olan bir kadındır. Kocasının hapisten çıkmasını beklediği dört yılda ağır depresyona giren Emily'nin bu durumu, kocasının hapisten çıkmasına rağmen devam eder. Aslında depresyonda değilken, depresyondaymış gibi göstremeye çalışan, kosacısına sadık, onu seven iyi bir kadın rolü oynayan biridir. Oysa Emily, kocasının kendisini zor şartlarda yaşamaya mahkum ettiği için ona kızgınlık duyan, hatta ondan nefret eden bir kadındır.

            Dr. Siebert, fikir evliliği yaptığı kocası tarafından aldatılmış, terkedilmiş, yalnız bir kadındır. Daha çok kadınlara ilgi duyar, aradığı kadın da Emily'dir. Dr. Banks, ailesiyle birlikte mutlu yaşayan, ailesiyle daha iyi standartlarda yaşamak için uğraşan bir psikiyatristtir. Hastasıyla yakından ilgilenmeye çalışır, fakat başına dert açacağından haberi yoktur.

2. Nesneler:

            Bütün entrika piyasaya yeni sürülen bir ilacın yan etkileri etrafında döner ve kamera kayıtlarının ya da fotoğrafların öykünün akışını derinden etkilemesi, filme  güçlü bir güncellik vurgusu kazandırıyor. Hediye, her zaman kişiyi mutlu eder, sevgiyi ve dostluğu ifade eder. Filmde gösterilen hediye kutusu da hediye eden kişiye güven duygusunu arttırıyor. Ancak buradaki hediye, Emily'nin planladığı oyunun bir parçasıdır. Zarf, Martin'in yakalandığı gün Emily'e verdiğinde görüyoruz, sonra Emily kocasını öldürdüğü gün Martin için koltuk üzerine bıraktığını görüyoruz; Bu Martin'le olan hesaplaşmasıdır. Zarfın yanında bir de yelkenli bulunuyor, o da bir hsaplaşmadır aslında; Martin tutuklanmadan önce, güzel bir hayat yaşayan çift hayal ettikleri her şeye sahiplerdi. Bu yelkenli de sahip olup da yitirdikleri arasındaydı.

            Kanlı ayak izleri; Emily'nin, polise, psikiyatriste cinayeti uykuda işlediğini kanıtlmak için, bilinçli olarak bıraktığı izlerdir. Yaka kartı; İki kere intihar girişiminde bulunan Emily, depresyon haline şahit olan memurun yaka kartına bakar, ismini not alır.

            3. Mekan:

            Ev, insanın içinde yaşadığı, huzur bulduğu bir mekandır. Büyük bir evde yaşamaya alışkın olan Emily, kocasının hapse girmesiyle ekonomik durumunun da bozulmasıyla küçük daireye taşınmak zorunda kalır. Alışkın olmadığı bu hayat onu depresyona iter. Psikiyatri, insanların duygu, düşünce ve davranışlarındaki sapmaları tanımlayıp çok farklı tekniklerle tedavi ederek insanlara yardım eden bir alandır. Emily, Dr. Siebert'ın muayehanesine giderek içindeki bu sapmaları ortaya çıkarır. Fakat, bu sadece Emily değil Siebert'in içindeki sapamları da ortaya çıkarmıştır.

Dizisel ve Dizimsel Çözümleme

Çıkar        - İyi niyet 

Hastalık   - Sağlık

Geçmiş    -  Gelecek

Suçlu        - Masum

Hayal        - Gerçek

Umut      -  Umutsuzluk

Güven      - Güvensizlik

İyilik          - Kötülük

Mutluluk - Mutsuzluk

Sebep      - Sonuç        

Kodlar: Filmde kullanılan kodlar, dizisel çözümlemede gösterilmiştir. Daha çok geçmiş ve gelecek, sebep- sonuç ilişkisi üzerinde durulmuştur. 

Metafor ve Metanomi:

            Filmde sürekli antidepresan ilaç isimlerini, duyuyor, görüyoruz. İnsanların ilaca karşı olan zaafını istismar eden doktorlara ve ilaç endüstrisisine bir eleştiri var aslında.  Kendi maddi çıkarları için hastalarını tehlikeye atan doktorların ve onları birer pazarlama aracı olarak kullanan büyük ilaç şirketlerinin sağlık sistemine dair sezdiriler var.  Hem hikâyenin başında Emily’nin kocası Martin’in hapse girmesinde hem de cinayete kadar uzanan çok aşamalı bir planın temelinde yolsuzlukların yadsınamaz rolü var.

            İkiye bölünmüş bir film izlenimi veren “Acı Reçete”, ilk bölümünde tatmin edici bir ‘düzen eleştirisi’ boyutuna sahip. İlaç sektörünün günahlarını beyazperde aracılığıyla zaman zaman görme fırsatı buluyoruz, ki buradaki de benzer bir atmosferle yükleniyor sektöre. Yan etkileri pek hesaba katılmadan önerilen ilaçların insanlar üzerindeki yıkıcı etkilerini öne çıkarıyor. Ancak bunun bir ‘yanılsama’ olduğunu öğrenmek, hiç de iyi bir sürpriz olmuyor bizim için. Başlangıç noktasını inkar eden bir yöne doğru akmaya başlıyor hikâye ve iyice savrularak, bir gerilime dönüşüyor.

            Emily’nin ve ona depresyon tedavisinde yardımcı olan doktoru Jonathan Banks’in adım adım kapıldıkları paranoya da öykünün bir sonraki adımını tahmin etmeyi zorlaştırıyor. Acı Reçete ilk izleyişte izleyiciye büyük zevk veren ve hemen yeniden izleme isteği uyandıran filmlerden. Çünkü film sona erdiğinde bütün süre boyunca giderek tırmanan merak duygusu yerini sürprizleri önceden hazırlayan küçük detayları keşfetme isteğine bırakıyor. Üstelik ikinci izleyişte bütün sürprizlerin ipuçlarıyla ne kadar iyi desteklendiğini gözlemlemek mümkün.

            Filmin başında binalarla başlayan çekim, filmin sonunda başka bir binanın çekimiyle son buluyor. Mutsuz olduğu binanın içinden çıkmak için depresyondaymış gibi gösterip iş birliği yaptığı doktorla zengin olma hayali kuran kadının sonu, ömür boyu mutsuz olacağı akıl hastanesinde biter. Filmde de, sürekli "Geçmişteki davranışlar, geleceğin aynasıdır" vurgusu yapılıyor.

            Emily, kocası hapishaneden çıktıktan sonra her ne kadar kocasını seviyormuş gibi göstermeye çalışsa da kocasına olan ilgisizliğini, isteksizliğini filmin başlarında hissettiriryor.